COVID-19 là gì?
COVID-19 là một bệnh lý được gây ra bởi một loại coronavirus, đây là một virus tương tự như rất nhiều virus gây bệnh cúm thông thường khác. Trong khi hầu hết những người nhiễm Covid-19 có cảm giác không khác so với nhiễm cúm thông thường, những người có những vấn đề sức khỏe khác như bệnh lý phổi, đái tháo đường có nguy cơ cao xuất hiện triệu chứng nặng hơn hoặc tiến triển bệnh lý phổi nặng. Triệu chứng điển hình của người nhiễm COVID-19 bao gồm sốt và ho hoặc khó thở. Trong trường hợp triệu chứng nặng hơn, họ sẽ có nhiều triệu chứng hô hấp rõ rệt và cần phải được chăm sóc tại bệnh viện hoặc đơn vị chăm sóc đặc biệt.
Virus này lây lan như thế nào?
Virus gây bệnh COVID-19 lây lan chủ yếu qua con đường tiếp xúc với người nhiễm hoặc tiếp xúc vào những đồ vật mà họ vừa chạm vào, ho hoặc hắt hơi vào. Virus có thể được tìm thấy trong nước bọt hoặc dịch tiết từ mũi. Virus này đi vào cơ thể qua các con đường tiếp xúc qua mắt, mũi, miệng.
Làm các nào để phòng tránh COVID-19?
Rửa tay thường xuyên sau khi tiếp xúc với các vật dụng bên ngoài nhà bạn và tránh dùng tay để sờ, chạm vào mặt là những cách tốt nhất để tránh nhiễm bệnh. Giữ khoảng cách với người khác khi ra ngoài (cách xa người khác ít nhất 2 mét) và ở nhà càng nhiều càng tốt cũng là những phương án hạn chế để tránh nhiễm bệnh. Để hạn chế lây lan virus sang người khác, mọi người khi ho hoặc hắt hơi cần che miệng bằng khuỷu tay (mặt trong), không che miệng bằng tay.
Tôi có nên tránh đi đến bệnh viện hay đi khám (với Bác sĩ hoặc Nữ hộ sinh) hay không?
Bạn thường có rất nhiều lịch khám thai với Bác sĩ và Nữ hộ sinh khi bạn mang thai. Việc này thiết yếu cho sức khỏe của bạn và thai nhi và cần phải trao đổi với Bác sĩ hoặc Nữ hộ sinh để quyết định bạn có nên/không nên đi một buổi khám nào. Có những lịch hẹn có thể thực hiện qua điện thoại hoặc qua video, bác sĩ hoặc nữ hộ sinh sẽ quyết định loại hình nào là phù hợp nhất cho bạn. Nếu bạn gặp phải những vấn đề sức khỏe trong thai kỳ, bạn cần liên lạc với bác sĩ hoặc nữ hộ sinh để lựa chọn phương án chăm sóc tốt nhất. Khi bạn đi khám tại phòng khám hoặc bệnh viện, chú ý rửa tay thường xuyên khi bạn chạm vào các vật dụng xung quanh, tránh dùng tay sờ/chạm lên mặt và đứng cách xa người khác ít nhất 2 mét trong khu vực chờ. Bạn cũng nên rửa tay khi bạn rời bệnh viện/phòng khám. Nếu bạn có ho, cần phải mang khẩu trang ngay khi bạn đến bệnh viện/phòng khám và thông báo cho người khác biết ngay hoặc tốt hơn nữa là trước khi bạn đến, khi đó họ sẽ chuẩn bị việc chăm sóc, thăm khám tốt hơn cho bạn và những người xung quanh. Nếu bạn nhiễm COVID-10 và bạn đã đặt lịch khám thường quy, cần liên hệ với bác sĩ hoặc nữ hộ sinh để biết nên giữ hay trì hoãn lịch hẹn này vào một ngày khác.
Sản phụ nhiễm COVID-19 có nguy hiểm không?
Chúng tôi hiện tại có rất ít thông tin về những sản phụ đã nhiễm COVID-19. Chúng tôi hiểu rằng tốt nhất vẫn là tránh nhiễm bệnh. Tuy nhiên, từ những thông tin mà chúng tôi có, có vẻ như sản phụ nhiễm COVID-19 không có triệu chứng nặng hơn những phụ nữ cùng độ tuổi nhưng không mang thai. Phụ nữ có những bệnh lý nền, đặc biệt là bệnh lý về phổi, tăng huyết áp, đái tháo đường hay nhiễm HIV có nguy cơ xuất hiện các triệu chứng nặng hơn. Nếu bạn không may nhiễm COVID-19 và có những bệnh lý nền nêu trên, bạn cần phải được theo dõi sát hơn những thai phụ khác. Đa số những thai phụ khỏe mạnh và dương tính COVID-19 sẽ được chăm sóc tại nhà, nhưng nếu các triệu chứng nặng lên thì cần được khám ngay tức thì. Khi có triệu chứng trở nặng, khám và chăm sóc cấp cứu là biện pháp tốt nhất để hạn chế các biến chứng nặng cho thai phụ và thai kỳ. Bác sĩ có thể đề nghị làm X-quang nếu cần thiết. Trong trường hợp nặng, cần thiết phải có những biện pháp điều trị tích cực hơn. Nếu họ biết bạn đang mang thai, họ sẽ làm tất cả những biện pháp cần thiết để đảm bảo rằng những phương án điều trị đó an toàn nhất cho bạn và thai nhi. Những thai phụ có triệu chứng và cần phải chăm sóc tại bệnh viện thường có nguy cơ cao sẽ chuyển dạ và cần được theo dõi sát. Acetaminophen hay paracetamol là những thuốc an toàn cho thai kỳ khi bạn sốt.
COVID-19 có gây nguy hiểm cho thai nhi trong thai kỳ không?
Virus này có vẻ như không lây truyền từ mẹ sang con trong thai kỳ. Không có dấu hiệu nào cho thấy COVID-19 làm tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh, cho dù chúng tôi biết một số thai phụ bị nhiễm trong thời gian nguy hiểm nhất từ khi có thai. Nếu sản phụ sốt cao quanh thời điểm 6 tuần của thai kỳ (tương ứng 4 tuần phát triển của thai), nguy cơ thai gặp vấn đề với não và cột sống sẽ cao hơn. Điều này không đặc hiệu đối COVID-19, nhưng thường liên quan với sốt cho dù nguyên nhân là gì. Nguy cơ này tuy vậy vẫn rất thấp. Khoảng 2 trong số 1000 sản phụ có sốt trong giai đoạn đầu của thai kỳ có thai nhi gặp những vấn đề trên, so với 1 trong 1000 sản phụ không có sốt. Nên thực hiện siêu âm sàng lọc quý hai tại thời điểm 18 đến 22 tuần để loại trừ các vấn đề này.
Nguy cơ lớn nhất cho thai nhi là khi bạn nhiễm bệnh và chuyển dạ sớm hơn ngày dự sinh hoặc bác sĩ/nữ hộ sinh đề nghị kết thúc thai kỳ sớm hơn dự kiến vì thai nhi không khỏe do tình trạng của bạn xấu đi. Càng gần ngày dự sinh bao nhiêu, nguy cơ cho thai nhi sẽ càng giảm bấy nhiêu. Nếu bạn dương tính với COVID-19 và bạn đang chuyển dạ, cơ thể của bạn có thể không đủ khả năng để thu nhận oxy như bình thường. Điều này làm cho thai nhi sẽ khó khăn hơn trong việc lấy oxy từ mẹ trong lúc chuyển dạ. Trong những trường hợp như thế này, chúng tôi khuyên bạn nên sinh tại bệnh viện để có những phương án theo dõi kỹ hơn hoặc trong trường hợp cần thiết có thể mổ lấy thai. Cho đến hiện tại, chưa tìm thấy lý do phải lựa chọn mổ lấy thai thay vì sinh thường nếu sản phụ nhiễm COVID-19, nếu không có lý do khác đi kèm.
Một vài nghiên cứu trên những virus tương tự cho thấy rằng thai nhi có thể không phát triển tốt sau khi nhiễm giống như COVID-19. Đa số các chuyên gia đều khuyến cáo nên siêu âm ít nhất một lần sau khi khỏi bệnh 2 đến 4 tuần để đảm bảo rằng thai nhi đang phát triển tốt. Sau đó, nên làm siêu âm thường quy sau mỗi 2 – 4 tuần để đánh giá sự phát triển của thai nhi.
COVID-19 có gây nguy hiểm cho trẻ sơ sinh sau sinh không?
Hiện tại vẫn chưa rõ sản phụ nhiễm COVID-19 có nên cách ly với trẻ sơ sinh hay không. Mỗi khu vực có những cách xử trí khác nhau dựa vào năng lực, hoàn cảnh của từng địa phương trong việc phòng, chống COVID-19. Thông thường, họ thường khuyên bạn nên ở cạnh trẻ sơ sinh nếu bạn cảm thấy khỏe. Trong một vài trường hợp, họ có thể cách ly bạn và trẻ sơ sinh. Bạn cần trao đổi với Bác sĩ hoặc nữ hộ sinh về trường hợp của bạn. Bạn cần phải cẩn thận để hạn chế lây truyền cho trẻ. Cách tốt nhất vẫn là rửa tay sạch trước khi chạm vào người trẻ, tránh chạm vào mặt trẻ, tránh ho hoặc hắt hơi vào người trẻ hoặc mang khẩu trang khi chăm sóc con bạn. Nếu không bế trẻ (ví dụ trong lúc em bé ngủ), cố gắng giữ khoảng cách với trẻ ít nhất 2 mét để làm hạn chế nguy cơ lây nhiễm cho trẻ.
Có nên cho con bú khi nhiễm COVID-19?
Một vài sản phụ dương tính với COVID-19 đã được làm xét nghiệm và cho thấy không tìm thấy dấu vết của virus trong sữa mẹ. Vì vậy, cho con bú trong trường hợp nhiễm COVID-19 có vẻ như an toàn. Bạn cần phải cẩn thận để hạn chế lây truyền cho trẻ. Cách tốt nhất vẫn là rửa tay sạch trước khi chạm vào người trẻ, tránh chạm vào mặt trẻ, tránh ho hoặc hắt hơi vào người trẻ hoặc mang khẩu trang khi bạn cho em bé bú. Một phương án khác là bạn có thể vắt sữa bằng tay và nhờ người khỏe mạnh cho em bé bú bình. Nếu bạn vắt sữa bằng tay, cần đảm bảo rằng bạn phải rửa tay trước khi vắt.
Nếu một người nào đó trong nhà nhiễm COVID-19 sau khi bạn sinh em bé?
Nếu họ trực tiếp tham gia vào việc chăm sóc em bé, họ cần phải cẩn thận để hạn chế lây truyền cho trẻ. Cách tốt nhất vẫn là rửa tay sạch trước khi chạm vào em bé, tránh ho hoặc hắt hơi vào người trẻ hoặc mang khẩu trang khi chăm sóc con bạn.
Nếu họ không cần thiết phải chăm sóc trẻ, cách tốt nhất vẫn là luôn luôn giữ khoảng cách với trẻ tối thiểu 2 mét. Chú ý rằng rửa tay trước khi chăm sóc trẻ cho dù bạn không nhiễm bệnh, vì bạn có thể chạm vào các vật dụng trong gia đình đã nhiễm virus trong quá trình sinh hoạt với người bệnh. Bạn cũng cần phải giữ khoảng cách ít nhất 2 mét với người nhiễm và rửa tay thường xuyên để tránh nhiễm bệnh. Nếu bạn đã nhiễm COVID-19 trước đó, những bằng chứng hiện tại cho thấy rằng cơ thể của bạn có thể chống lại virus và bạn không biểu hiện bệnh lần nữa. Tuy nhiên, trong trường hợp này, rửa tay trước khi sờ/chạm vào người trẻ là cách tốt nhất để phòng lây truyền virus từ người bệnh hoặc các vật dụng trong nhà.
Những câu hỏi bạn nên hỏi bác sĩ hoặc nữ hộ sinh, vì khuyến cáo có thể khác nhau giữa các nước/khu vực:
- Tôi đã từng tiếp xúc với người có triệu chứng của COVID-19. Tôi có cần phải làm test hay không?
- Nếu tôi có triệu chứng của COVID-19. Tôi có cần phải làm test hay không?
- Tôi và gia đình có nên tự cách ly tại nhà hay không?
- Tôi nhiễm COVID-19 từ trong giai đoạn sớm của thai kỳ. Khi nào thì tôi nên đi siêu âm để kiểm tra sức khỏe của thai nhi?
- Tôi bị nhiễm COVIV-19 và có nên tránh xa con tôi?
Chú ý:
Nội dung của [bản in/website của chúng tôi] chỉ cung cấp những thông tin đại chúng. Không được dùng làm cơ sở để đưa ra các lời khuyên về y tế mà bạn có thể dựa vào. Bạn cần có những tư vấn từ nhân viên y tế chuyên khoa tùy thuộc vào hoàn cảnh của mỗi cá nhân trước khi đưa ra những biện pháp, chỉ định dựa vào hay không dựa vào những nội dung này. Mặc dù chúng tôi đang nỗ lực để đưa ra những thông tin cập nhật trên [bản in/website của chúng tôi], chúng tôi không thể thế, đảm bảo, dù rõ ràng hay là ngụ ý, rằng những nội dung này là chính xác, đầy đủ hay cập nhật.
Nguồn: https://www.isuog.org/
